Դանդաղ աղետ. ծովի մակարդակի բարձրացումը կարող է խորտակել ափամերձ քաղաքները ողջ աշխարհում

Եթե ​​հանածո վառելիքի արտանետումներն արագ չկրճատվեն, ծովի մակարդակի բարձրացումը կարող է Գլոբալ հարավի ավելի քան 100 միլիոն շենք ենթարկել կանոնավոր ջրհեղեղների ռիսկի, վկայում է Մաքգիլի համալսարանի ղեկավարած եւ npj Urban Sustainability ամսագրում հրապարակված նոր հետազոտությունը։

Հետազոտությունը ներկայացնում է Աֆրիկայի, Հարավարեւելյան Ասիայի եւ Կենտրոնական ու Հարավային Ամերիկայի ափամերձ ենթակառուցվածքների վրա ծովի մակարդակի երկարատեւ բարձրացման ազդեցության առաջին լայնածավալ, շենք առ շենք գնահատումը։ Թիմն օգտագործել է մանրամասն արբանյակային քարտեզներ եւ տվյալներ՝ գնահատելու համար, թե դարերի ընթացքում ծովի մակարդակի տարբեր բարձրացումների դեպքում քանի շենք կհեղեղվի։

«Ծովի մակարդակի բարձրացումը տաքացման դանդաղ, բայց անողոք արդյունք է, որն արդեն ազդում է ափամերձ բնակչության վրա եւ կշարունակվի դարեր»,- նշել է ուսումնասիրության համահեղինակ, Մաքգիլի համալսարանի (Կանադա) սառցե շերտի եւ ծովի մակարդակի փոխազդեցության հետազոտական ​​ամբիոնի վարիչ, պրոֆեսոր Նատալիա Գոմեսը։ «Մարդիկ հաճախ խոսում են ծովի մակարդակի տասնյակ սանտիմետրերով կամ գուցե մեկ մետրով բարձրացման մասին, բայց իրականում այն ​​կարող է շարունակել բարձրանալ բազմաթիվ մետրերով, եթե մենք առաջիկայում չդադարեցնենք հանածո վառելիքի այրումը»։

Հեոտազոտությունում ուսումնասիրվել է ծովի մակարդակի 0.5-ից մինչեւ 20 մետր բարձրացման սցենարներ: Այն պարզել է, որ ընդամենը 0.5 մետր բարձրացման դեպքում՝ մակարդակ, որը կանխատեսվում է նույնիսկ ամենահավակնոտ արտանետումների կրճատման դեպքում, մոտ երեք միլիոն շենք կարող է ջրի տակ հայտնվել: Հինգ կամ ավելի մետր բարձրացման դեպքում, ինչը հնարավոր է մի քանի հարյուր տարի անց, եթե արտանետումները շարունակվեն չնվազել, տուժած շենքերի թիվը կտրուկ կաճի. ավելի քան 100 միլիոն շենք կհայտնվի վտանգի տակ:

Այդ շենքերից շատերը գտնվում են խիտ բնակեցված, ցածրադիր տարածքներում, ինչը նշանակում է, որ ամբողջ թաղամասեր եւ կարեւորագույն ենթակառուցվածքներ, այդ թվում՝ նավահանգիստներ, նավթավերամշակման գործարաններ եւ մշակութային ժառանգության վայրեր, կտուժեն հեղեղումներից։

Գիտնականները նշել են, որ այս տվյալները կարեւոր տեղեկատվություն են տրամադրում քաղաքաշինարարների, քաղաքականություն մշակողների եւ տեղական համայնքների համար, որոնք աշխատում են ծովի մակարդակի անխուսափելի բարձրացմանը նախապատրաստվելու ուղղությամբ։

Հատոզոտության ինտերակտիվ քարտեզը, որը հասանելի է Google Earth Engine-ի միջոցով, թույլ է տալիս որոշում կայացնողներին պատկերացնել առավել մեծ ռիսկի ենթարկված տարածաշրջանները: Այս տվյալները կարող են օգնել մշակել կլիմայական հարմարվողականության ռազմավարություններ, ինչպիսիք են պաշտպանիչ կառույցների կառուցումը, քաղաքային պլանավորման ճշգրտումը կամ, որոշ դեպքերում, վերաբնակեցման կառավարումը: